Świadomy wpływ na rzeczywistość… magia czy nauka?

Wszystko, co nowe, budzi obawy.

… pojawienie się cybernetyki wywołało falę oburzenia na dopatrywanie się podobieństw między człowiekiem a maszynami. Tego rodzaju oburzenie obserwuje się przede wszystkim u wyznawców doktryn religijnych. Czują się oni zagrożeni przez cybernetykę w swoich poglądach na myślenie jako niematerialny przejaw nieśmiertelnej duszy, itp.

Czym zatem cybernetyka jest, a czym nie jest?

Cybernetyka jest wiedzą o rzeczywistości, która działa na określonych zasadach i prawach. Jednym z odkryć cybernetycznych jest to, że rzeczywistością można sterować. Definicja cybernetyki, jako nauki o sterowaniu, pomimo swojej zwięzłości i prostoty, może być zrozumiała tylko o tyle, o ile zrozumiały będzie wyraz “sterowanie”.

Sterowanie jest to wywieranie pożądanego wpływu na określone zjawiska.
(…) Pojawienie się cybernetyki uogólniło pojęcie sterowania na wszelkie dziedziny.
Z cybernetycznego punktu widzenia sterowaniem jest naciśnięcie przycisku dzwonka elektrycznego, odkręcanie i zakręcanie kurka instalacji wodociągowej, prowadzenie samochodu, regulowanie ruchu ulicznego przez milicjanta, wydzielanie się hormonów w organizmie, podnoszenie i obniżanie podatków itp.

W definicji sterowania istotne jest wskazanie na wywieranie pożądanego wpływu.
Jeśli turysta, trąciwszy nieostrożnie kamień, spowoduje nawet obsunięcie się całej ich lawiny, to proces taki nie jest sterowaniem. Byłby to proces sterowania dopiero w przypadku, gdyby turysta trącił kamień w celu spowodowania lawiny. Proces sterowania wymaga więc istnienia celu, który w wyniku sterowania ma być osiągnięty.

Można powiedzieć po prostu, że cybernetyka jest to nauka o sterowaniu.

Z definicji tej wynika, że wszystko, co jest sterowaniem, wchodzi w zakres cybernetyki.
(…) w ujęciu cybernetycznym zachowanie się człowieka jest procesem sterowniczym podobnie jak zachowanie się zwierzęcia, rośliny czy maszyny, i w związku z tym może być opisywane wzorami matematycznymi, modelowane itp.

Nie taki diabeł straszny, jak go malują;)
Wszystko, co nowe. budzi obawy. Z kręgów wyznawców rozmaitych doktryn filozoficznych podnoszono niegdyś protesty przeciw stworzonej przez Darwina teorii ewolucji. Z czasem pogodzili się oni z poglądem uznającym pokrewieństwo między człowiekiem a światem zwierzęcym.

Z kolei pojawienie się cybernetyki wywołało falę oburzenia na dopatrywanie się podobieństw między człowiekiem /i kosmosem/ a maszynami. Tego rodzaju oburzenie obserwuje się przede wszystkim u wyznawców doktryn religijnych. Czują się oni zagrożeni przez cybernetykę w swoich poglądach na myślenie jako niematerialny przejaw nieśmiertelnej duszy itp.

Użyteczności cybernetyki nikt w nauce nie kwestionuje.
Tu i ówdzie można się co najwyżej spotkać z wypowiedziami przedstawicieli niektórych dziedzin nauki, że cybernetyka jest nauką pomocniczą innych nauk, np. ekonomii, automatyki, itp. W rzeczywistości, doniosłość cybernetyki wynika z okoliczności, że procesy sterowania występują niemal we wszystkich zjawiskach, i polega na tym, że w postępującej od tysiącleci atomizacji na coraz węższe specjalności, cybernetyka przywróciła jedność nauki i umożliwiła naukowcom porozumiewanie się wspólnym językiem. Stało się to dzięki temu, że cybernetyka nie zajmuje się konstrukcjami (z czego coś jest zrobione) lecz funkcjami (jak coś działa).

opracowano na podstawie:
Marian Mazur, Cybernetyka a zarządzanie. MSW, Warszawa 1969
Cybernetyczna Teoria Układów Samodzielnych, PWN 1966